Stajić, Dubravka (2016) Nejednaki razvoj kao uslov imperijalizma. Rasprave u međunarodnom radničkom pokretu. Nacionalni interes, 36 (3). pp. 59-78. ISSN 1820-4996

Text NI-36-4.pdf Download (372kB)

Abstract

Istoriografskom metodom razmatraju se stanovišta marksističke misli i radničkog pokreta o značaju nejednakosti (pojedinca, klase i države) kao jedan od bitnih uslova nastanka i održavanja koloijalizma. Marksova tvrdnja da nije moguća sloboda pojedinca dok se ne oslobodi potčinjena klasa i potčinjeni deo sveta bila je razvijana i dovođena u pitanje tokom pola veka, do kraja Prvog svetskog rata. Prva internacionala je u celosti odbacivala kolonijalizam kao najviši oblik nejednakosti. Druga internacionala je dovela u pitanje ovu bazičnu hipotezu, spuštajući pitanje na nivo dnevne politike i interesa evropske radničke klase, koja je trošila deo ekstraprofita stečen u kolonijama i svoj položaj sticala na krajnjoj nejednakosti svih kolonijalnih radnika. Promene kapitalizma su bitno uticale na njegovo kretanje – višak kapitala morao je da se izvozi u kolonije. Te promene objasnili su u svojim delima Hilferding, Lenjin i Roza Luksemburg. Na pitanjima ratnih kredita došlo je do rascepa u radničkom pokretu, to je bio uslov za nastanak Treće – Komunističke internacionale. Ona je u praksi ostvarivala politički program pomaganja revolucija u kolonijama, sa opštom idejom oslobađanja svih kolonija i ukidanje ekonomskih, političkih i kulturnih pretpostavki nejednakosti.

Actions (login required)

View Item