Stefanović-Štambuk, Jelica (2024) Splitanje globalne sistemske promene diplomatskom moći: koraci Evropske unije. Srpska politička misao, 88 (6). pp. 51-77. ISSN 0354-5989

Text 53426-Tekst rukopisa-350826-1-10-20241218.pdf Download (879kB)

Abstract

Ovaj rad istražuje transformativnu ulogu diplomatske moći u međunarodnim odnosima, naglašavajući njen potencijal da doprinese mirnim globalnim sistemskim promenama. Tradicionalne teorije moći često ističu prinudu ili dominaciju, zanemarujući nijansirane i relacione aspekte diplomatije. Konceptualizovanjem diplomatske moći kao sposobnosti da se ponudi ono što je drugima potrebno bez očekivanja neposredne naknade, ovo istraživanje predstavlja složenije razumevanje načina na koji države utiču jedna na drugu i preoblikuju globalne odnose. Ključni fokus rada je diplomatska strategija Narodne Republike Kine. Ona je posebno naglašena državnom posetom predsednika Si Đinpinga Francuskoj Republici, Republici Srbiji i Mađarskoj 2024. godine. Poseta, obeležena grandioznim ceremonijama i strateškim dijalozima, nije samo prikaz kineskih globalnih ambicija, već manifestacija njenog šireg diplomatskog pristupa. NR Kina koristi strategiju koja uključuje pružanje podrške i formiranje partnerstava bez zahteva za neposrednom reciprocitetom, time izazivajući tradicionalne hegemonijske strukture i redefinišući globalne odnose. U poređenju s tim, istraživanje takođe ispituje reakcije Evropske unije (EU) i Sjedinjenih Američkih Država (SAD) na rastući kineski uticaj. I pored njihovih kombinovanih napora i resursa, EU i SAD se bore da dostignu efikasnost kineske diplomatije. Inicijative EU, kao što je „Globalna kapija“ (“Global Gateway”), i oslanjanje SAD na prinudu i oštru moć su analizirani u pogledu njihove efikasnosti u kontriranju kineskom uticaju. Rezultati pokazuju da, iako EU i SAD rade na jačanju svoje diplomatske moći, i dalje su ograničeni tradicionalnim dinamikama moći i sporije se prilagođavaju novim globalnim trendovima. Istraživanje koristi komparativnu analizu političkih smernica EU za period 2019-2024 i 2024-2029 kako bi testiralo teorijski okvir diplomatske moći. Ova analiza pokazuje da, iako EU postiže napredak u korišćenju diplomatske moći, njeni napori često bivaju sputani uspostavljenim strukturama moći i opreznim pristupom diplomatiji. Studija ističe kako kineski pristup diplomatiji, karakterisan neograničenim ponudama i strateškim savezima, uspešno narušava postojeći globalni poredak i predstavlja novi model uticaja. Studija zaključuje da diplomatska moć, kako je konceptualizovana, igra ključnu ulogu u globalnim sistemskim promenama. Kineska upotreba diplomatske moći, sa naglaskom na obostranu korist umesto neposredne naknade, uspešno izaziva trenutni hegemonijski poredak i preoblikuje globalne odnose. EU i SAD, uprkos svojim naporima, nisu potpuno iskoristili potencijal diplomatske moći, nastavljajući da se oslanjaju na tradicionalne metode uticaja. Buduća istraživanja trebalo bi da dalje istražuju ulogu diplomatske moći u različitim regionalnim kontekstima i njene posledice za globalno upravljanje. Empirijska istraživanja treba da teže validaciji teorijskog okvira i ispitivanju praktičnih primena diplomatske moći u različitim međunarodnim okruženjima. Rad naglašava značaj prepoznavanja potencijala diplomatske moći u stvaranju uravnoteženijeg i saradničkog globalnog poretka. Zalaže se za re-evaluaciju tradicionalnih koncepata moći, naglašavajući potrebu za relacionim razumevanjem međunarodnih odnosa koje stavlja u prvi plan uzjamnost i saradnju kao puteve ka održivom globalnom sistemu.

Actions (login required)

View Item