Knežević, Miloš (2020) Strahovi i mržnje u politici - istorijska dimenzija srbomržnje i srbofobije. In: Govor mržnje i kultura pamćenja: zbornik radova. Institut za političke studije, Beograd, pp. 64-125. ISBN 978-86-7419-325-9

Text 64-125.pdf Download (525kB)

Abstract

Kao činilac, stanje i oblik različitih emotivnih tokova u svetu života, mržnja je posebno uočljiva u mrzilačkom diskursu, tj. u govoru mržnje. Ali mržnja se kao negativna i destruktivna emocija ispoljava i u drugim oblastima pa je otuda moguće prepoznati političku, geopolitičku, istorijsku i nacionalnu mržnju. Pomenuti oblici mržnje su povezani a neki od njih i međusobno prožeti do nerazlučivosti. Ono što ih u celini razlikuje od fenomena individualne mržnje jeste njihov grupni, kolektivni i masovni karakter. Odatle se proučavaju u oblastima etnopsihologije, te socijalne i političke psihologije ali i psihologije emocija. Kao predmet istraživanja od posebnog značaja su oblici mržnje ispoljeni u prošlosti i sadašnjosti prema srpskom narodu u celini i njegovim delovima. Reč je o srbofobičnim odnošenju prema Srbima unutar južnoslovenskog prostora, ali i odnosa koji se prema srpskom narodu uspostavljaju iz evropskog i globalnog konteksta. U tom pogledu od značaja su kreirane medijske predstave o Srbima kao remetilačkom faktoru u istorijskim zbivanjima. Srbi su u tim predstavama oslikavani u demonskim i dijaboličkim stereotipima, dehumanizovani i time lišavani prava na samoodbranu. Diferencirane i konkretizovane oblike srbofobije je moguće prepoznati u političkim i geopolitičkim, te istorijskim i međunacionalnim odnosima. Kao specifično određena etnofobija, naciofobija i rodomržnja, srbofobija je generički i morfološki slična slavofobiji, rusofobiji i antisemitizmu. Srbomržnja, međutim, nije samo negativna emocija koja tek preteći nagoveštava buduće destruktivne učinke. Mnogo gore od toga, srbomržnja je etnopsihička realija koja je u prošlosti sredinom 20. veka već izazvala pogubne istorijske posledice satiranja i istrebljenja. Srbofobija je u Drugom svetskom ratu rezultirala genocidom nad Srbima koje su počinile hrvatske ustaše u tzv. NDH. Jedan od razloga potrebe za tumačenjem savremenog govora mržnje je obnavljanje pravaške i neoustaške ideologije u Hrvatskoj koja je bazirana na ksenofobiji, antisrpskom rasizmu i genocidnim premisama. Zato je neophodno stalno podsećati da je genocid u Jasenovcu i drugim logorima smrti u Hrvatskoj izvršen nad Srbima, Romima i Jevrejima. Otuda tumačenje i razumevanje srbofobije nema samo akademski karakter već je ujedno i moralan čin savesti, zasnovan na kulturi dubokog pamćenja u kojoj se osuđuju zločini počinjeni iz mržnje i genocid nad Srbima.

Actions (login required)

View Item